Türkiye’nin Startup Ekosisteminde Biyoteknoloji ve Yapay Zekâ Yükseliyor
KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” Raporunu Yayımlandı.
KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporuna göre 2024’ün 3. çeyreğinde Türkiye’nin startup ekosistemine yapılan yatırımlarda işlem adedi önceki çeyreğe kıyasla yaklaşık üç katına çıkarak 146 işlem olarak gerçekleşti. Buna karşın, işlem hacmi bir önceki çeyreğe kıyasla düşüş göstererek 305 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. 3. çeyrekte, startup satın alımları toplam işlem hacminin yüzde 83’ünü oluştururken 22 adet işlem ile biyoteknoloji, en çok ilgi gören sektör olarak öne çıktı.
Türkiye’deki startup yatırımları, 2024’ün üçüncü çeyreğinde işlem adedi bazında geçen yıla oranla üç katına çıkarak dikkat çekici bir büyüme kaydetti. Ancak işlem hacminde düşüş gözlemlendi. KPMG Türkiye ve 212 tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporu, bu dinamik dönüşümü detaylarıyla ele aldı.
Startup Yatırımlarında İşlem Adedi Zirve Yaptı
2024’ün üçüncü çeyreğinde Türkiye’deki startup yatırımlarında işlem adedi önceki çeyreğe kıyasla %300 artışla 146’ya ulaşırken, işlem hacmi 305 milyon dolar olarak kaydedildi. Bu hacim, 2024’ün ikinci çeyreğindeki 558,8 milyon dolar seviyesinin altında kalsa da, 2023 yılının aynı dönemindeki 157,9 milyon dolar işlem hacmine kıyasla önemli bir artış gösterdi. İşlem hacminin %83’ünü startup satın alımları oluştururken, biyoteknoloji sektörü 22 işlemle liderlik koltuğuna oturdu.
Küresel Eğilimler Türkiye’yi Şekillendiriyor
Rapora göre, küresel startup yatırımları 2024’ün üçüncü çeyreğinde 70,1 milyar dolara geriledi. Ancak yapay zekâ, savunma teknolojileri ve biyoteknoloji gibi stratejik alanlar, yatırımcıların dikkatini çekmeye devam ediyor. Türkiye ekosistemi de bu trendleri takip ederek yapay zekâ, sağlık teknolojileri ve biyoteknoloji yatırımlarında ivme kazandı. Özellikle biyoteknoloji alanındaki yatırımlar, Türkiye’nin bu sektörde küresel arenada iddialı bir oyuncu olabileceğini gösteriyor.
Türkiye’nin Stratejik Yatırımları: En Büyük 10 İşlem
Türkiye’de 2024 yılının üçüncü çeyreğinde gerçekleştirilen en büyük 10 işlem listesi, sektör çeşitliliğini ve uluslararası yatırımcı ilgisini gözler önüne seriyor:
| Sıralama | Hedef Şirket | Sektör | Yatırımcı | Yatırımcı Ülkesi |
Hisse (%) | İşlem Değeri ($m) |
Yatırım Aşaması |
| 1 | Tam Finans | Fintech | MNT Investments B.V. | Mısır | %100 | 200 | Satın Alım |
| 2 | Bulutistan | SaaS | DxBV | Hollanda | %65 | 39 | Satın Alım |
| 3 | Livzym Biotechnologies | Biyoteknoloji | Lallemand, Evyap Holding, Türk Telekom Ventures, Startupİst Ventures | Kanada | %18,3 | 11 | Tohum Aşaması |
| 4 | Cypher Games | Oyun | The Raine Group, Play Ventures, 500 Emerging Europe (Fund II), Hüsnü Akın Babayiğit, Riccardo Zacconi, Humam Sakhnini, Barry Cottle | ABD, Singapur, İtalya, Türkiye | Açıklanmadı | 10 | Tohum Aşaması |
| 5 | n11.com | Pazaryeri | Borancılı Teknoloji | Türkiye | %100 | 10 | Satın Alım |
| 6 | Teamsec | Fintech | Deniz Ventures | Türkiye | %7 | 5,1 | Erken Aşama |
| 7 | ACTIO | Mobilite | Preo GSYF | Türkiye | Açıklanmadı | 3,6 | Tohum Aşaması |
| 8 | Grand Games | Oyun | Earlybird Digital East (Fund II), Laton Ventures | Almanya, Hollanda | Açıklanmadı | 3 | Tohum Aşaması |
| 9 | Stembio | Biyoteknoloji | Koç Holding | Türkiye | %65 | 2 | Satın Alım |
| 10 | Qubitrium | Deeptech | ACT Venture Partners (Fund II) | Hollanda | Açıklanmadı | 1,7 | Tohum Aşaması |
Öne Çıkan Sektörler: Biyoteknoloji ve Yapay Zekâ
Biyoteknoloji 22 işlemle lider sektör olurken, sağlık teknolojisi ve yapay zekâ (12 işlem) onu takip etti. Fintech ve SaaS dikeyleri ise işlem hacmi açısından dikkat çekti. Özellikle Koç Holding’in StemBio yatırımındaki liderliği, Türkiye’nin biyoteknoloji alanındaki kararlılığını ortaya koyuyor.
KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “2024 yılı 3. çeyreğinde küresel ölçekte startup yatırımlarında yapay zekâ, savunma teknolojisi ve biyoteknoloji gibi dikeylerde yoğunlaşan yatırımlar dikkat çekti. Global trende paralel olarak Türkiye startup ekosisteminde de bu çeyrek öne çıkan yatırımlar, 22 adet işlemle biyoteknoloji, 12 adet işlemle yapay zekâ ve 12 adet işlemle sağlık teknolojileri dikeylerinde gerçekleşti. 2024 yılının 3. çeyreğinde toplam işlem hacmi 305 milyon dolar seviyesinde kaydedilirken, 2023 yılının aynı dönemindeki 157,9 milyon dolarlık işlem hacmine kıyasla yükseliş gösterdi. Bu çeyrek de tohum aşaması yatırımları işlem adedi bakımından liderliğini korurken, işlem hacminin büyük çoğunluğunu satın alma işlemleri oluşturdu. 2024’ün 3. çeyreğinde Türkiye’nin girişim sermayesi ekosisteminde işlem adedi arttı, ancak erken ve ileri aşama yatırım adetlerinde düşüş yaşandı. Yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacminin yüzde 87’sini oluştururken işlem adedinde payları yüzde 7 oldu. Bu yavaşlama, küresel ve yerel yatırımcıların daha seçici hale gelmesi ve büyük çaplı yatırımların azalmasıyla ilişkilendirilebilirken, yerel sermayenin de görece küçük hacimli tohum aşaması işlemlerine yönelme eğiliminin devam ettiğine ışık tutuyor. Bununla birlikte, geleceğe dair pozitif beklentiler için güçlü temeller mevcut. Yapay zekâ, biyoteknoloji ve sağlık teknolojilerindeki işlem adedi artışı, Türkiye’nin küresel trendleri yakından takip ettiğini ve bu sektörlerde rekabet avantajı elde edebileceğini gösteriyor. Özellikle biyoteknoloji dikeyinde gerçekleşen 22 işlem, Türkiye’nin yenilikçi girişimlere olan ilgisini artırdığını ortaya koyuyor. Bu eğilim hem küresel yatırımcı ilgisinin hem de yerel yetenek havuzunun büyümesiyle birlikte, ekosistemin uzun vadeli gelişimini destekleyebilir.”
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise açıklamasında, “Küresel startup ekosisteminde yılın 3. çeyreği, yatırım hacimlerinde genel bir yavaşlama ile dikkat çekti. Ancak bu dönemde yapay zekâ, savunma teknolojileri ve biyoteknoloji gibi stratejik alanların yatırımcıların odağında olmaya devam ettiğini görüyoruz. Özellikle yapay zekânın farklı sektörlere uygulanabilirliği, ekosistemi dönüştürmeye ve büyütmeye devam ediyor. Türkiye ekosistemine baktığımızda, yatırım hacminde bir düşüş yaşanmış olsa da yabancı yatırımcı ilgisi belirgin bir şekilde artmış durumda. Bu, ekosistemin uluslararası arenada görünürlüğünün ve gücünün yükseldiğine işaret ediyor. Sağlık teknolojileri, biyoteknoloji ve fintech gibi alanlar ise hem işlem hacmi hem de stratejik önemi açısından öne çıkıyor. Bu veriler, ekosistemin geçici dalgalanmalara rağmen uzun vadede sürdürülebilir bir büyüme potansiyeli taşıdığını ve doğru stratejik alanlara odaklanmanın önemini ortaya koyuyor. Türkiye’nin global bir oyun kurucu olma yolundaki adımları, yerli girişimlerin global yatırımlardan aldığı payı artırmak açısından kritik rol oynuyor.” dedi.
Türkiye’nin startup ekosistemi, işlem adedindeki büyüme ile dikkat çekerken, işlem hacmindeki düşüş, daha seçici yatırımcı davranışlarının işareti olarak değerlendiriliyor. Bununla birlikte, biyoteknoloji ve yapay zekâ gibi stratejik alanlardaki yatırımlar, Türkiye’nin küresel inovasyon ekosistemindeki konumunu güçlendirebilir. Bu ivme, girişimcilerin yerel yetenek havuzunu genişletme çabaları ve stratejik iş birlikleriyle desteklendiğinde, Türkiye’nin global bir girişimcilik merkezi olma potansiyelini artırıyor.
